نقش احزاب و گروههای سیاسی در مشارکت سیاسی در ایران بعد از انقلاب(1367-1357)

مشارکت سیاسی، یکی از پیچیده ترین مسائل جوامع جدید و در عین حال پرطرفدارترین حوزه‏‏های مشارکت در عصر حاضر است.یکی از اصول نیل به دموکراسی و نقش پذیری مردم در سرنوشت خود در دنیای امروزسیاست مدنی، حرکت به سمت جامعه پذیری سیاسی می باشد که نقطه آغاز ورود فرد به عرصه سیاست بر اساس تجربیات و دانسته هایی است که زندگی اجتماعی به وی نشان می دهد چرا که در جامعه پذیری سیاسی، فرد هنوز وارد عرصه عالمانه نظر دادن ودانستن تئوری ها و دکترین های سیاسی نشده است و مشق اولیه نقش پذیری در جامعه خود را می آموزد.انتخابات و مشارکت فرد در تعیین حاکمان و صاحبان قدرت و حکومت از مصادیق این مرحله می باشد که همان ادغام سیاسی است. بر این اساس شرکت فرد در اموری که سرنوشت خود و کشورش را رقم می زند، صرفا به معنای رشد و بلوغ جامعه و حصول مشارکت سیاسی نمی باشد.مشارکت آگاهانه و پیوسته افراد در عرصه عمومی از مصادیق رشد سیاسی جامعه محسوب می شود. در این بین احزاب و گروههای سیاسی می توانند نقش موثری را در فرایند رشد سیاسی جامعه داشته باشند. حضور احزاب سیاسی و شفافیت برنامه های آن ها عامل توسعه ی سیاسی و مشارکت بالای شهروندان است. کنش سیاسی کنشگران در عرصه مشارکت سیاسی تابعی از منافع کنشگران و حضور و فعالیت نهاد ها و احزاب سیاسی و دسته بندی آنها می باشد. به این صورت که، در جامعه ای که دسته بندی های سیاسی بیشتر و شفافیت اهداف و برنامه های آنها مشخص تر باشد، مشارکت کنندگان، جریان های سیاسی را بهتر درک می کنند و تکلیف خود را بهتر می دانند. در این صورت حجم مشارکت سیاسی بیشتر خواهد بود. بدین ترتیب نقش احزاب و گروههای سیاسی در فرایند مشارکت سیاسی افراد جامعه،موثر خواهد بود. با توجه به مطالب گفته شده هدف از این پژوهش بررسی نقش احزاب و گروههای سیاسی در فرایند مشارکت سیاسی است.روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش،روش توصیفی-تحلیلی می باشد که سعی شده است با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسنادی به این موضوع پرداخته شود.یافته های بدست آمده این جستار نشاندهنده آن است که فعالیت احزاب و گروههای سیاسی در دهه اول انقلاب دارای نوساناتی بوده است. از بهمن 1357 تا خرداد 1360 به دلیل نو پا بودن نظام سیاسی جدید پس از انقلاب، برخی از احزاب و گروههای سیاسی توانستند در عرصه سیاسی و مشارکت سیاسی ایفای نقش نمایند.البته در برخی موارد مشروعیت کاریزماتیک حضرت امام مانع از حضور برخی از احزاب و گروههای سیاسی گردید. اما بعد از این تاریخ، فضای سیاسی جامعه بعد از جنگ تحمیلی و وقایع خرداد 1360 منجر به تقویت نقش کاریزماتیک حضرت امام در مسائل جامعه گردید.بدین ترتیب آن دسته از احزاب و گروههای سیاسی که همگام با ایدئولوژی حضرت امام بودند،توانستند به فعالیت سیاسی خود ادامه دهند و مابقی احزاب منفعل و یا منحل شدند.